Ngân hàng nhỏ đua nhau tăng lãi suất tiền gửi tiết kiệm

Hai tháng cách đây không lâu, hàng loạt ngân hàng đua nhau tăng lãi suất huy động. Đợt tăng lãi suất này có sự tham gia của cả ngân hàng nhỏ lẫn ngân hàng lớn, song mức tăng kỷ lục của khối ngân hàng nhỏ đang tác động không nhỏ tới tâm lý thị trường.

Ngân hàng nhỏ không “dắt” được thị trường

Theo khảo sát của Báo góp vốn đầu tư, trong đợt tăng lãi suất vừa qua, đa phần các ngân hàng đều tăng lãi suất 0,2-0,4%/năm áp dụng với một số kỳ hạn, đặc biệt là kỳ hạn dài. Tuy nhiên, một số ngân hàng nhỏ điều chỉnh lãi suất với mức tăng cao gấp nhiều lần. Thậm chí, lãi suất kỳ hạn từ 24 tháng trở lên tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Bản Việt còn tăng kỷ lục tới 1,4% (từ 7,2% lên 8,6%/năm), đây cũng là ngân hàng có mức lãi suất huy động cao nhất trên thị trường lúc này.

Ngoài Bản Việt, một số ngân hàng nhỏ đã dâng lãi suất huy động kỳ hạn trên 12 tháng lên hơn 8%/năm. Do mức điều chỉnh lãi suất khác nhau, nên chênh lệch mặt bằng lãi suất trên thị trường ngày càng doãng rộng, phân hóa rõ nét. Tại một số kỳ hạn, chênh lệch lãi suất giữa ngân hàng lớn và nhỏ lên tới 2%/năm.

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế, có rất nhiều lý do khiến những ngân hàng tăng lãi suất: ngân hàng cạnh tranh thị phần huy động, huy động vốn đang thấp hơn tăng trưởng tín dụng thanh toán, nhu cầu vốn cuối năm, áp lực đưa tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn xuống còn 40% vào đầu năm tới …

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, một trong những lý do khiến lãi suất tăng là do thiếu thanh khoản cục bộ, một số ngân hàng yếu khan vốn đã dâng lãi suất cao, tác động đến mặt bằng chung của thị trường.

Trên thực tế, thanh khoản chung của khối hệ thống vẫn dư thừa. Song nguồn vốn dư thừa lại tập trung ở các ngân hàng lớn, vốn dễ cuốn hút tiền gửi của dân cư và có số dư tiền gửi kho bạc lớn. Trong khi đó, các ngân hàng nhỏ dù số lượng đông đảo, nhưng thị phần tiền gửi lại rất nhỏ bé và phải tìm phương pháp để hút vốn tiền gửi của dân cư.

Dù việc một số ngân hàng nhỏ dâng cao lãi suất huy động đã tác động đến lãi suất của thị trường, song đáng mừng là, lãi suất thị trường đã không bị còn các ngân hàng này dẫn dắt như thời gian trước đây. Cụ thể chi tiết, mức điều chỉnh lãi suất vừa mới đây của các ngân hàng quốc doanh - chiếm hơn 60% tiền gửi toàn khối hệ thống - khá thấp, khiến mặt bằng lãi suất chung của hệ thống tăng không đáng kể.

Nhìn ở khía cạnh đáng bất ngờ, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, việc phân hóa lãi suất giữa ngân hàng nhỏ và ngân hàng lớn là phù hợp, nhằm tạo sức cạnh tranh cho ngân hàng nhỏ. Mặt khác, lãi suất cũng là công cụ để người gửi nhận diện ngân hàng yếu và ngân hàng khỏe, đồng thời xác định khẩu vị rủi ro của mình. Nếu muốn lãi suất cao, dĩ nhiên phải đồng ý rủi ro cao và ngược lại.

Không để ngân hàng yếu “làm loạn”

Ông Nguyễn Văn Du, Phó chánh thanh tra Cơ quan Thanh tra giám sát, Ngân hàng Nhà Nước (NHNN) cho hay, hiện vẫn còn một số ngân hàng yếu kém, chênh lệch thu - chi âm, lợi nhuận giảm mạnh.

Thời gian qua, Ngân hàng NN cũng phát hiện vi phạm của nhiều tổ chức tín dụng. Ngoài những vi phạm về phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro tín dụng…, Ngân hàng NN còn phát hiện các vi phạm về lãi suất huy động. Một số tổ chức tín dụng thanh toán áp dụng lãi suất dưới hình thức thỏa thuận với khách hàng thông qua những công ty trung gian, hoặc chăm sóc khách hàng trái quy định.

Hai năm cách đây không lâu, việc xử lý những ngân hàng yếu kém chững lại để chờ hoàn thiện hành lang pháp lý và hoàn thiện phương án tái cơ cấu của từng ngân hàng. Dù một số ngân hàng vẫn chưa thoát khỏi yếu kém, song NHNN đang kiểm soát để sự yếu kém không lan ra cả khối hệ thống.

Liên quan đến việc xử lý những tổ chức tín dụng thanh toán yếu kém, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ yêu cầu, Ngân hàng Nhà Nước cần tiếp diễn nỗ lực thực hiện đề án tái cơ cấu đã đề ra, không để mất đà tái cơ cấu các tổ chức tín dụng thanh toán. Ở kề bên giải quyết ngân hàng yếu kém, cần tái cơ cấu cả những quỹ tín dụng thanh toán nhân dân; rà soát lại các công ty tài chính…

Được biết, 3 ngân hàng Oceanbank, VNCB, GPBank đang được hướng tới chuyển giao cho những nhà đầu tư, hoàn toàn có thể chuyển giao 100% vốn cho nhà đầu tư ngoại. Trong khi đó, DongABank cũng đang khởi sắc tái cơ cấu theo phương án được phê duyệt.